Bán hàng trên sàn thương mại điện tử mang lại nhiều cơ hội tiếp cận khách hàng rộng lớn với chi phí khởi nghiệp thấp. Tuy nhiên, nhiều người bán hàng chưa lường hết được các rủi ro bán hàng trên sàn, từ mất chủ động kinh doanh đến đối mặt các biến động chính sách, phát sinh chi phí và nguy cơ mất dữ liệu khách hàng. Nắm rõ những rủi ro này là điều cần thiết để phát triển kinh doanh bền vững trong môi trường số cạnh tranh cao hiện nay.
Rủi ro bán hàng trên sàn: Tổng quan và nhận diện
Mất quyền kiểm soát thương hiệu và trải nghiệm khách hàng
Tham gia bán hàng trên các sàn thương mại điện tử đồng nghĩa với việc chủ shop phải tuân thủ toàn bộ chính sách, quy trình chăm sóc khách hàng, vận hành của sàn. Điều này khiến doanh nghiệp khó kiểm soát các yếu tố như chất lượng dịch vụ, hình ảnh sản phẩm, hay trải nghiệm mua sắm của khách.
Nếu xảy ra tranh chấp, khiếu nại, người bán thường bị động và phụ thuộc nhiều vào quy định xử lý của sàn. Ngoài ra, nguy cơ bị đánh giá xấu sai sự thật, đơn hàng bị hoàn trả, khoá gian hàng đột ngột vẫn luôn hiện hữu. Điều này ảnh hưởng lớn tới uy tín thương hiệu và khả năng tiếp tục duy trì doanh thu bền vững.
Phụ thuộc vào chính sách và biến động phí sàn
Một trong những rủi ro bán hàng trên sàn lớn nhất là người bán không làm chủ được sự thay đổi về chính sách phí, hoa hồng, vận chuyển, các chương trình khuyến mãi… Các sàn thương mại điện tử có thể điều chỉnh tỉ lệ chiết khấu, tăng phí dịch vụ hoặc thay đổi quy trình vận hành mà chủ shop buộc phải tuân thủ nếu không muốn mất nguồn khách hàng trên sàn.
Đặc biệt, đợt thay đổi chính sách đột ngột của các sàn lớn nhiều năm qua đã đẩy nhiều chủ shop rơi vào vòng xoáy cạnh tranh giá, lỗ vốn hoặc buộc phải ngừng kinh doanh vì không đủ chi phí duy trì tồn tại. Theo báo cáo trên VNExpress, chỉ số sinh tồn của tiểu thương trên sàn hiện khá mong manh.
Chi phí vô hình gia tăng và nguy cơ cạnh tranh không lành mạnh
Ngoài những khoản phí hiển nhiên như hoa hồng hay vận chuyển, chủ shop còn chịu nhiều chi phí quảng cáo, khuyến mãi, các chương trình sale bắt buộc để giữ vị trí sản phẩm hiển thị. Nhiều người bán phải chi mạnh tay cho quảng cáo trong khi lợi nhuận ngày càng bị thu hẹp.
Bên cạnh đó, việc canh tranh gay gắt hoặc xuất hiện các chiêu trò phá giá, sản phẩm nhái, spam feedback… cũng là rủi ro bán hàng trên sàn. Chủ shop dễ bị tụt hạng, mất đơn hoặc phải lao vào cuộc chiến giảm giá triền miên, cuối cùng ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm và thương hiệu.
Rủi ro về dữ liệu, quản lý và phát triển bền vững khi bán hàng trên sàn
Mất quyền quản lý dữ liệu khách hàng
Toàn bộ dữ liệu về đơn hàng, hành vi mua sắm, thông tin liên lạc khách hàng đều do sàn thương mại điện tử kiểm soát và lưu trữ. Người bán chỉ truy xuất được thông tin giới hạn và không thể chủ động xây dựng tệp khách hàng trung thành của riêng mình.
Đây là rủi ro bán hàng trên sàn vốn được nhiều chuyên gia cảnh báo. Khi quyết định rời bỏ sàn hoặc bị khoá tài khoản, toàn bộ dữ liệu khách hàng có thể bị mất trắng, làm đứt mạch phát triển bền vững dài hạn cho doanh nghiệp.
Gian lận, đánh cắp tài khoản, lừa đảo hoàn tiền
Kinh doanh online ngày càng đối mặt nhiều rủi ro về bảo mật. Không ít trường hợp chủ shop bị đánh cắp tài khoản, thay đổi thông tin nhận tiền, lợi dụng sơ hở trong giao nhận để chiếm đoạt hàng hoá, hoặc gặp khách đặt ảo nhiều lần dẫn đến hoang phí nguồn lực. Ngoài ra, các chiêu trò lừa đảo hoàn tiền, giả mạo khiếu nại… còn có thể gây tổn thất tài chính lớn mà chủ shop khó đòi bồi thường từ sàn.
Hạn chế xây dựng hệ sinh thái riêng, khó phát triển lâu dài
Phụ thuộc vào sàn đồng nghĩa với việc doanh nghiệp không chủ động kiểm soát và xây dựng hệ sinh thái riêng: từ website, app bán hàng, tệp khách hàng trung thành, các hoạt động chăm sóc, marketing riêng biệt… Thay vào đó, mọi hoạt động tiếp thị phải chia sẻ và tuân thủ hoàn toàn quy tắc sàn.
Để giảm thiểu các rủi ro bán hàng trên sàn, nhiều chủ shop đã chọn đa dạng hoá kênh hoặc song song phát triển website bán hàng riêng. Đây là giải pháp giúp kiểm soát dữ liệu, xây dựng thương hiệu và đảm bảo chủ động hơn về doanh số. Bạn có thể tham khảo thêm bí quyết tạo website bán hàng hiệu quả cho doanh nghiệp để chủ động hơn trong kinh doanh.
Giải pháp giảm thiểu rủi ro bán hàng trên sàn hiệu quả
Luôn chủ động cập nhật chính sách, đa dạng kênh bán hàng
Việc theo sát, cập nhật nhanh chính sách và linh hoạt điều chỉnh giá, ưu đãi giúp hạn chế phần nào những ảnh hưởng bất ngờ về chi phí, luật lệ từ sàn. Chủ shop cũng không nên phụ thuộc hoàn toàn vào một hoặc hai sàn mà cần đa dạng hóa kênh bán hàng: website, mạng xã hội, cửa hàng offline… Như vậy, nếu một kênh có biến động rủi ro, hoạt động kinh doanh vẫn không bị gián đoạn nghiêm trọng.
Xây dựng thương hiệu riêng và hệ sinh thái số
Đầu tư vào phát triển hệ sinh thái tinh gọn bên ngoài sàn như website, fanpage, chatbot, email marketing là cách bền vững nhất để nắm quyền làm chủ dữ liệu, chăm sóc và giữ chân khách hàng trung thành. Việc này giúp giảm thiểu đáng kể rủi ro bán hàng trên sàn, xây dựng uy tín thương hiệu, tránh lệ thuộc hoàn toàn vào lưu lượng khách của sàn.
Trang bị kỹ năng quản lý và kiểm tra bảo mật thường xuyên
Chủ shop nên thường xuyên kiểm tra, bảo mật tài khoản đăng nhập các hệ thống sàn, sử dụng xác thực hai lớp (2FA), đổi mật khẩu định kỳ, cảnh giác với các đường link lạ hay file đáng ngờ. Cùng với đó, nâng cao nhận thức cá nhân và đội ngũ phụ trách bán hàng về rủi ro bảo mật để chủ động phòng tránh, bảo vệ nguồn lực kinh doanh trước nguy cơ lừa đảo, chiếm đoạt tài sản.
Chủ động xây dựng quy trình chăm sóc khách hàng song song
Mặc dù bị hạn chế tiếp cận, bạn vẫn có thể sáng tạo các kịch bản chăm sóc, ghi nhớ đặc biệt dành cho nhóm khách cũ thông qua chính sách hậu mãi, hoặc gợi ý theo dõi các kênh bán riêng. Việc giữ liên kết và nâng cao trải nghiệm dịch vụ góp phần tăng giá trị vòng đời và giảm thiểu rủi ro mất khách hàng khi có biến động trên sàn thương mại điện tử.
Tham khảo kiến thức từ các nguồn nghiên cứu chuyên sâu
Trước khi quyết định mở rộng bán hàng hoặc đầu tư dài hạn trên bất kỳ sàn giao dịch nào, doanh nghiệp nên tìm hiểu kỹ qua các trang chuyên ngành, báo cáo thị trường và kinh nghiệm của cộng đồng kinh doanh thương mại điện tử. Điều này giúp lường trước và có phương án thích ứng kịp thời với mọi biến động trên thị trường.
Ngoài ra, bạn nên xây dựng ngân sách dự phòng để ứng phó sự cố, thiết lập bảng các tình huống khẩn cấp (kênh liên hệ chăm sóc khách hàng của sàn, hướng xử lý khi tài khoản bị khóa, chiến lược khôi phục dữ liệu…). Có như vậy, mọi hoạt động bán hàng trên sàn mới đạt được sự chủ động và phát triển bền vững.
Bán hàng trên sàn là cơ hội lớn, nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro không lường trước. Mỗi cá nhân, doanh nghiệp hãy cân nhắc kỹ, liên tục nâng cao năng lực và chủ động đầu tư cho hệ sinh thái kinh doanh của riêng mình, tránh phụ thuộc hoàn toàn vào một bên thứ ba để vừa bảo vệ thành quả vừa mở rộng giá trị lâu dài.
